Mam 12 lat i mieszkam w niewielkiej wiosce na Mazowszu. Mam dwóch starszych braci i dwie młodsze siostry. Mój tata jest pszczelarzem, mama - tkaczką. W wolnych chwilach tworzę wycinanki.

Co wiesz o miodzie?

Skąd się bierze miód?

Czy znacie sformułowanie: „pracowity jak pszczółka”?

Z pełną powagą mogę zaświadczyć, że jest ono prawdziwe, bo nieraz widziałam, jak te małe robotnice niestrudzenie przynoszą nektar kwiatów do ula, i tam przerabiają go na miód, cierpliwie wypełniając nim komórki plastrów woskowych.

W naszej pasiece pszczoły robią miód z nektaru kwiatu lipy i akacji oraz miód spadziowy. Spadź jest to gęsta, klejąca ciecz, która pojawia się latem na gałęziach różnych drzew.

Miód spadziowy jest ciemny, lipowy - żółty lub bursztynowy, a akacjowy - mlecznobiały.

Każdy z nich ma też inny smak. Lubię patrzeć, jak tata ostrożnie wyjmuje z ula ciężkie ramki z plastrami wypełnionymi miodem, a potem odwirowuje je w specjalnej maszynie, tak żeby wypłynął miód. Miód jest bardzo smaczny i bardzo zdrowy. Świeży jest płynny i przejrzysty, a gdy trochę postoi, to krystalizuje się – staje się gęsty i traci przejrzystość, ale nie traci wartości smakowych i odżywczych. Często wieczorami pijemy gorące mleko z miodem. Zimą przed Świętami pieczemy z mamą pierniczki na miodzie. Z wosku mój tata wykonuje świece, a także wciera go w skórę butów, żeby była odżywiona i błyszczała.

Czy wiesz, czym był kiedyś targ?

Jak wygląda dzień na targu

Raz w miesiącu, w sobotę, z rodzicami i najstarszym bratem wyjeżdżamy do pobliskiego miasteczka na targ. Musimy wtedy wstać bardzo wcześnie, żeby wczesnym rankiem znaleźć się na miejscu.

Moi rodzice sprzedają na targu miód, ziemniaki, jajka i ser, czasem też grzyby i sezonowe owoce.

W miasteczku kupujemy różne rzeczy potrzebne do domu. Tam też kupuję kolorowy papier, z którego robię wycinanki! Na targu jest mnóstwo ludzi i dużo się dzieje. Słychać ożywione rozmowy, plotki, nawoływanie przekupek, czasem śmiech, czasem sprzeczanie się. Na stoiskach piętrzą się różnokolorowe towary. Razem z bratem pomagamy rodzicom w pracy.

ĆWICZENIE
Wyszukaj i przeczytaj wiersz Jana Brzechwy pt. Na straganie, a potem wykonaj ilustrację do opowiedzianej tam historii.

Na straganie
Jan Brzechwa

Na straganie w dzień targowy
Takie słyszy się rozmowy:
"Może pan się o mnie oprze,
Pan tak więdnie, panie koprze."
"Cóż się dziwić, mój szczypiorku,
Leżę tutaj już od wtorku!"
Rzecze na to kalarepka:
"Spójrz na rzepę - ta jest krzepka!"
Groch po brzuszku rzepę klepie:
"Jak tam, rzepo? Coraz lepiej?"
"Dzięki, dzięki, panie grochu,
Jakoś żyje się po trochu.
Lecz pietruszka - z tą jest gorzej:
Blada, chuda, spać nie może."
"A to feler" -
Westchnął seler.
Burak stroni od cebuli,
A cebula doń się czuli:
"Mój Buraku, mój czerwony,
Czybyś nie chciał takiej żony?"
Burak tylko nos zatyka:
"Niech no pani prędzej zmyka,
Ja chcę żonę mieć buraczą,
Bo przy pani wszyscy płaczą."
"A to feler" -
Westchnął seler.
Naraz słychać głos fasoli:
"Gdzie się pani tu gramoli?!"
"Nie bądź dla mnie taka wielka" -
Odpowiada jej brukselka.
"Widzieliście, jaka krewka!" -
Zaperzyła się marchewka.
"Niech rozsądzi nas kapusta!"
"Co, kapusta?! Głowa pusta?!"
A kapusta rzecze smutnie:
"Moi drodzy, po co kłótnie,
Po co wasze swary głupie,
Wnet i tak zginiemy w zupie!"
"A to feler" -
Westchnął seler.

Mam 9 lat i mieszkam w niewielkiej osadzie w Bieszczadach. Jestem Łemkinią, żyję w dużej prawosławnej rodzinie. Mój tata jest dekarzem: trudni się kładzeniem i naprawą dachów. Lubię malować obrazy na szkle.

Co wiesz o malarstwie łemkowskim?

O malarstwie łemkowskim

Moją pasją jest malowanie na szkle. W moich stronach całkiem sporo osób zajmuje się malarstwem. Wiele łemkowskich obrazów to sztuka o charakterze religijnym.

Często można spotkać u nas ikony, które przedstawiają Matkę Boską z Dzieciątkiem albo świętego Mikołaja albo innych świętych patronów.

Tradycyjne ikony są malowane na specjalnie przygotowanym podłożu z deski, do której przyklejone jest płótno. Święte postacie na ikonie na ogół są podpisane. Obrazy maluje się farbami, ale niektóre niektóre partie obrazu, na przykład aureole, nimby (czyli świetliste otoki wokół głów świętych) albo korony pokrywa się cieniusieńkimi płatkami metalu, żeby świeciły w obrazie i wskazywały na wyjątkowość postaci. To jest trudna i kosztowna technika malowania i ja jeszcze się nią nie zajmuję. Za to tworzę obrazy na szkle. Często maluję postacie świętych, ale lubię też malować kwiaty. Na ogół najpierw wykonuję szkic na kartce, którą podkładam pod taflę szkła, i dopiero później rysuję czarne kontury na szkle. Gdy zarys obrazu jest gotowy, przystępuję do nakładania koloru i wykańczania obrazu. Zawsze z podekscytowaniem czekam na chwilę, kiedy będzie można odwrócić taflę i zobaczyć, jak wygląda gotowe dzieło! Kilka spośród moich obrazów mój tatuś oprawił w ramki i powiesił w domu, jeden – przedstawiający piękny bukiet kwiatów – podarowałam mojej chrzestnej, a teraz zabieram się za namalowanie obrazu na urodziny dla mojej przyjaciółki.

ĆWICZENIE
Pomóż Lubie zaprojektować na kartce obraz dla jej przyjaciółki. Doradź, jak pokolorować rysunek. Jeżeli masz możliwość, to namaluj obraz na szkle według tego projektu.

Mam 8 lat, mieszkam w żydowskiej dzielnicy Lublina. Uczę się w chederze – judaistycznej szkole religijnej. Mój tata prowadzi sklep z wyrobami żelaznymi. Mój najbliższy przyjaciel ma na imię Tobiasz.

Co wiesz o nauce w żydowskiej szkole religijnej?

O nauce w chederze

W szkole powszechnej uczę się języka polskiego, matematyki, historii, geografii, przyrody, śpiewu, rysunku i prac ręcznych. W chederze w młodszych klasach nauczyłem się pisać i czytać po hebrajsku, a teraz poznaję Torę – pierwsze pięć ksiąg Biblii. W obu szkołach dużo uczymy się na pamięć. Gdy mi trudno zapamiętać coś samemu, to proszę o pomoc mojego najlepszego kolegę – Tobiasza, i wtedy uczymy się razem, odpytując się nawzajem. Lubimy też grać w różne gry.

ĆWICZENIE
Czy pamiętasz swój pierwszy dzień w szkole? Opisz albo narysuj, jak wspominasz ten dzień.

Mam 11 lat i pochodzę z rodziny Tatarów Polskich; mieszkam na Podlasiu w okolicach Białegostoku. Moja mama wykonuje piękne hafty. Uczę się grać na akordeonie.

Co wiesz o muzyce tatarskiej?

O muzyce tatarskiej

Nie wyobrażam sobie życia bez muzyki!

W mojej kulturze muzykuje się bardzo dużo, a uroczystościom religijnym i rodzinnym często towarzyszy śpiew, gra na instrumentach i taniec. Jest to część naszego poczucia tożsamości. Popularnymi i tradycyjnymi tatarskimi instrumentami są różne typy fletów i bębnów, a także trąbka. Ja sam uczę się grać na akordeonie. Nasza muzyka jest żywa, skoczna i melodyjna, czasem tęskna.